Một chút nhận định về biển Đông

minh họa

Biển Đông là tên gọi của Việt Nam, là một phần của Thái Bình Dương có diện tích 3500000 km^2­­_{­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­,} nằm ở phía đông bán đảo Đông Dương, là một biển lớn thứ tư trên thế giới sau Biển Philippin, Biển San Hô và Biển Ảrập, Biển đông được bao bọc bởi 9 quốc gia, vùng lãnh thổ bao gồm: Việt Nam, Trung Quốc, một phần lãnh thổ Đài Loan, In-đô-nê-xi-a, Philippines, Bru-nây, Thái Lan, Cam-pu-chia, Malayxia. Biển đông là một khu vực chiến lược quan trọng đối với các quốc gia trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương riêng và các quốc gia khác trên thế giới.

Khu vực biển Đông bao gồm những tuyến đường hàng hải nhộn nhịp bậc nhất của thế giới, nối khu vực Đông Bắc Á và Tây Thái Bình Dương với Ấn Độ Dương và Trung Đông. Trung bình một năm có khoảng hơn 41.000 lượt tàu biển qua lại khu vực này. Các tàu chở dầu đi qua eo biển Malacca (nằm ở cuối phía Tây Nam của biển Đông) nhiều gấp ba lần so với lượng tàu chở dầu đi qua kênh đào Suez, và nhiều gấp năm lần so với lượng tàu qua kênh đào Panama. Hơn 80% lượng dầu khí nhập khẩu của Nhật từ Trung Đông, Brunei, Malaysia, Indonesia phải đi ngang vùng biển này. Vùng biển này còn là khu vực cung cấp nguồn hải sản quan trọng cho các đội tàu đánh cá của Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam, Campuchia, Indonesia, Malaysia, Brunei, Singapore và Thái Lan.

Ngoài việc đây là con đường hàng hải quan trọng thì biển Đông cũng là một khu vực giàu tài nguyên gồm cả nguồn hải sản và tiềm năng dầu khí. “Theo tác giả Robert D. Kaplan, Biển Đông có trữ lượng dầu thô đạt 7 tỷ thùng (so với 1.383 tỷ thùng trên đất liền toàn thế giới theo tính toán của tập đoàn BP năm 2010, chiếm 0,5% trữ lượng dầu của thế giới) và có trữ lượng khí đốt đạt 25.000 tỷ m3 khí (so với 187.100 tỷ m3 khí trên đất liền toàn thế giới, chiếm 13,4% trữ lượng khí đốt toàn cầu)”[1]. Gần đây người ta còn phát hiện băng cháy tại khu vực này, theo ước tính trữ lượng băng cháy ở Biển đông ở mức 150 tỷ m³ đủ để thỏa mãn nhu cầu năng lượng của Trung Quốc trong vòng 50 năm (1m³ băng cháy tương đương 160m³ khí tự nhiên)[2]

Hiện nay cả Brunei, Malaysia và Việt Nam cùng là những quốc gia xuất khẩu dầu khí, còn Trung Quốc từ năm 1993 đã trở thành một trong những quốc gia nhập khẩu dầu khí lớn nhất trên thế giới, Cho tới tháng 5 năm 2008, Trung Quốc đã trở thành nhà nhập khẩu dầu mỏ lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau Nhật Bản, năm 2014 quốc gia này đã trở thành quốc gia nhập khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới, trong năm 2016 theo dự đoáncủa Tân Hoa Xã trung bình mỗi ngày Trung Quốc tiêu thụ khoảng 11 triệu thùng dầu mỏ và nhu cầu khí tự nhiên khoảng 205 tỷ m³ mỗi ngày, trong số đó, Trung Quốc phải nhập khẩu khoảng 6,6 triệu thùng mỗi ngày cùng với đó là khoảng 60 tỷ m³ khí tự nhiên[3]. Hiện nay, Trung Quốc mua 46% lượng dầu nhập khẩu của họ từ Trung Đông, 32% từ châu Phi và 5% từ Đông Á. Trên 80% lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc phải đi qua eo biển Mallaca. Với công nghệ khai thác dầu khí như hiện nay, với những tiềm năng rất lớn về dầu khí trên các thềm lục địa và các khu vực biển khác thì biển Đông sẽ thực sự là một khu vực chiến lược quan trọng đối với bất cứ quốc gia nào trong khu vực và đặc biệt quan trọng đối với Trung Quốc, một quốc gia đầy tham vọng muốn gây ảnh hưởng đến toàn thế giới. Thậm chí, nếu các yêu sách trên của Trung Quốc vùng biển này được các nước khác chấp nhận thì “quyền tài phán của Trung Quốc sẽ được kéo dài ra đại dương 1000 hải lý từ đất liền, tương đương diện tích Địa Trung Hải, và họ sẽ chế ngự được vùng biển trung tâm của khu vực Đông Nam Á”. Sự hiện diện của hải quân Trung Quốc tại khu vực này sẽ đe dọa đến không chỉ Philippines hay Việt Nam, mà còn đe dọa cả Brunei, Indonesia, Malaysia nữa. Thêm nữa, kiểm soát được khu vực biển chiến lược này, còn đe dọa đến cả an ninh của Nhật Bản, Hoa Kỳ hay bất cứ cường quốc nào nếu đi qua khu vực này.

Mặc dù Hải quân Trung Quốc chưa thực sự là mạnh, chưa thể thống trị biển Đông, nhưng họ không dấu giếm tham vọng đó. Hiện nay Trung Quốc đã có 01 tàu sân bay[4], và họ đã có kế hoạch xây dựng thêm hai tàu sân bay trong thời gian sắp tới. Tháng 2 năm 2009, Trung Quốc đã gửi một số tàu chiến tới vịnh Aden, Trung Quốc cũng đã xây dựng một căn cứ tàu ngầm hạt nhân trên đảo Hải Nam. Trung Quốc cũng công khai bộc lộ ý định triển khai theo học thuyết Mahan, với ý định biến Trung Quốc thành một cường quốc biển, từ đó có thể thống trị thế giới. Và trong ý đồ đó, biển Đông có một vị trí chiến lược hết sức quan trọng. Với tham vọng vươn ra đại dương, Trung Quốc đã hình dung ra hai chuỗi đảo chính, trong đó biển Đông nằm trong chuỗi đảo số 1, như là cửa ngõ để Trung Quốc có thể vươn ra chuỗi đảo số 2, dần dần thống trị Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, từ đó có thể thỏa mãn giấc mộng siêu cường.

Theo những quy định của Công ước về Luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc thì biển Đông là một khu vực đặc thù, nó chứa đựng tất cả các nội dung có liên quan của Công ước 1982 như quy định về quốc gia ven biển, quốc gia quần đảo, nước không có biển, nước bất lợi về mặt địa lý, các vùng biển thuộc quyền tài phán quốc gia, vùng nước lịch sử, phân định biển, an toàn hàng hải v.v… Đặc biệt, với những khái niệm xuất hiện trong Công ước 1982 về thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế đã khiến cho biển Đông trở thành biển được bao phủ bởi các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền tài phán quốc gia của các nước ven biển Đông. Điều này khiến cho khoảng cách về biên giới một số quốc gia trong khu vực trước đây là xa xôi, cách trở thì nay trở thành các quốc gia cùng chia sẻ đường biên giới biển chung. Điều này cũng dẫn tới một hệ quả là biển Đông trở thành một biển chứa đựng những tranh chấp có mức độ phức tạp bậc nhất trên thế giới.

VDKN

---

[1] Nghiên cứu của Bộ Quốc phòng Pháp về quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa

[2] Băng cháy ở Biển đông và khát vọng của Trung Quốc, ngày 06/03/2016, http://nangluongvietnam.vn/news/vn/nhan-dinh-phan-bien-kien-nghi/bang-chay-o-bien-dong-va-khat-vong-trung-quoc.html

[3] Trung Quốc dự báo nhu cầu năng lượng trong năm 2016, Sở công thương Thành phố Hồ Chí Minh, http://congthuong.hochiminhcity.gov.vn/ttsk/-/asset_publisher/Jeo2E7hZA4Gm/content/id/396976

[4]Liêu Ninh (Liaoning) là chiếc tàu sân bay đầu tiên của Hải quân Trung Quốc. Nó được đặt theo tên tỉnh Liêu Ninh nơi con tàu được tân trang. Sau một số lần chạy thử, tàu được đánh số 16 và chính thức bàn giao cho Hải quân Trung Quốc vào cuối tháng 9-2012.